Wonen in Abcoude
Over een aantal jaar zal één op de vier Nederlanders boven de 65 zijn. De meeste ouderen blijven het liefst zo lang mogelijk in hun eigen huis en vertrouwde buurt wonen. Toch blijkt ook dat veel ouderen behoefte hebben aan woonvormen met andere ouderen of huishoudens, waar diverse voorzieningen in de buurt te zijn.
Tekst: Job Boers
Het is daarom niet verrassend dat sommige ouderen zelf aan de slag gaan om een seniorenwoning te bouwen. Dat valt vaak helaas niet mee. Geen betaalbare grond vinden of vastlopen in procedures rondom bestemmingsplannen, bouwvergunningen en financiering zijn bekende obstakels voor initiatieven. Dit was ook de ervaring van een seniorengroep in Abcoude.
Een droom over woonruimte
Sinds 2017 is Bart Bakers, bestuurslid van de groep CPO-Abcouderen (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap), actief aan het zoeken naar woonruimte voor senioren. Het is een wens en droom die hij al enkele jaren heeft. Het oorspronkelijke idee van de CPO-Abcouderen was om 24 appartementen, gericht op het middensegment, te realiseren. Hierbij zou de beoogde koopprijs tussen de €250.000 en €500.000 moeten liggen. Daarnaast zouden huur appartementen gerealiseerd moeten worden met een maandelijkse huur tussen de €720 en €1.000,-. Tot slot zouden er enkele sociale koop en/of huurwoningen gerealiseerd worden. Het voorstel werd in 2019 helaas afgewezen. Na vele veranderingen is de huidige wens om 17 appartementen te bouwen. “Het nieuwe voorstel ziet er piekfijn”, vertelt Bart Bakers. Er is rekening gehouden met alle aandachtspunten die zowel de wethouder als de gemeenteraadsleden kenbaar hebben gemaakt.
De cijfers op een rijtje
Uit het rapport ouderenhuisvesting 2020, uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken, blijkt dat er 3,73 miljoen 55-plushuishoudens en ruim een miljoen mensen in Nederland 75 jaar of ouder zijn. Naar verwachting telt Nederland in 2035 bijna 9 miljoen huishoudens, waarvan 51% in de leeftijdsgroep 55-plus en 19% 75-plus.
Er voor elkaar zijn
Bakers (72) en zijn vrouw Tessa IJzermans (69) hebben een duidelijke droom. “Het liefste willen we een speciaal appartementencomplex voor ouderen, waar we op elkaar kunnen letten, verschillende behoeftes kunnen delen en ons niet eenzaam hoeven te voelen.”
In eerste instantie was Bakers niet van plan om zelf een woning te bouwen. Echter is het ook in Abcoude, zoals in heel Nederland, droevig gesteld met het woonaanbod. “Voor middeninkomens is hier niets. Alleen voor de zeer welgestelden is hier nog een huis te krijgen”, zegt Bakers. Toch willen Bakers en zijn vrouw het liefste in Abcoude blijven wonen, aangezien hun hele sociale netwerk zich in Abcoude en omgeving bevindt.
Bakers, die tot zijn pensioen als stedenbouwkundige heeft gewerkt, ziet zijn toekomstige huis al helemaal voor zich. Hij vertelt dat er niet al te veel poespas en overbodige luxe gevraagd wordt. “Het idee om met een groep gelijkgestemden samen te wonen, elkaar te kunnen ondersteunen op verschillende vlakken en de eventuele eenzaamheid tegen te gaan is belangrijker dan het hebben van een modern en luxe huis. Tevens is het van belang dat de juiste voorzieningen zoals een winkelcentrum en zorgmogelijkheden in de buurt zijn.”
Eenzame ouderen
Volgens ouderenbond ANBO ontstaan er steeds meer nieuwe woonvormen en woon initiatieven voor senioren. De woningmarkt is echter nog veelal gericht op een gezinswoningen. “De samenleving vergrijst, mensen leven langer en daardoor verandert de woonbehoefte”, zegt Atie Schipaanboord van ANBO. Volgens Schipaanboord is er een toenemende behoefte aan gezamenlijke woningen, waarbij ouderen op een laagdrempelige manier anderen tegenkomen. “Iedereen weet dat eenzaamheid een probleem is, maar er wordt niets aan gedaan. Als mensen prettig wonen en wat mensen om zich heen hebben, kun je heel wat zorgkosten afvangen. Want eenzame ouderen gaan bijvoorbeeld veel vaker naar de huisarts.”
Volgens de organisatie Nivel, die zich inzet voor betere zorg onder senioren, is het voor ouderen die langer thuis wonen belangrijk dat de vertrouwdheid met de directe omgeving gewaarborgd blijft zodat de kwaliteit van leven beter ervaren wordt.
Afgewezen voorstellen
De vorige voorstellen van de groep CPO-Abcouderen werden afgewezen om verschillende redenen. Eén daarvan was dat de grond in kwestie in een gebied lag waar niet gebouwd zou mogen worden. Althans, tenzij de provincie wel zou instemmen met het bebouwen van de desbetreffende grond. De grond waarop gebouwd zou moeten worden lag buiten de zogeheten ‘rode contour’. Hierbij adviseerden gemeenteraadsleden de groep om direct met de provincie te praten. Bakers werd van het kastje naar de muur gestuurd. “De provincie verwees ons vervolgens weer naar de gemeente. Het is om gek van te worden. Je hebt een ‘leuk idee’, maar er was niemand die ons tegemoet wilde komen”, geeft hij aan.
De gemeente liet de groep weten dat er op de betreffende grond echt niet bebouwd mocht worden. De grond ligt namelijk bij de Oude Hollandse Waterlinie, die toen genomineerd was om Unesco Werelderfgoed te worden en dat inmiddels ook is geworden. “De zichtlijnen daarop moeten vrij blijven”, legt wethouder Rein Kroon van gemeente De Ronde Venen (waar Abcoude onderdeel van is) uit. Kroon gaf in een artikel van het Financieel Dagblad aan dat hij de frustratie begrijpt van de bewoners. “Ik heb geen grond en de gemeente heeft ook geen geld om grond te kopen. Het is een lastige spagaat. Ik snap alle wensen, maar ik kan niet alles realiseren.”
De wethouder geeft tevens in het artikel van het Financieel Dagblad aan dat hij vaker vragen krijgt van ouderen die op zoek zijn naar woningen in het middensegment. “Maar ook van starters en van gezinnen. Er is gewoon een enorm tekort aan huizen,” aldus Kroon.
De tekst gaat verder onder de afbeelding.
Steun en hoop
Tweede Kamerlid Vera Bergkamp (D66) pleit er al jaren voor dat er meer geschikte woningen voor senioren worden gebouwd: “Het is echt tijd dat gemeenten aan de slag gaan. Als oudere mensen verhuizen naar een geschikte seniorenwoning, kunnen ze langer zelfstandig blijven wonen. Bovendien komt hun woning vrij voor starters en families in een woningmarkt die helemaal op slot zit.” John Bos, als zorgbestuurder lid van de ActiZ kerngroep Zorg Thuis vult Bergkamp aan: “Het aantal ouderen in Nederland, ook ouderen die zorg nodig gaan hebben, verdubbelt de komende jaren. We moeten hen helpen goed oud te kunnen worden. Gemeenteraden hebben een belangrijke rol in hoe mensen kunnen wonen en daar moet meer aandacht voor komen. Op deze manier kunnen ouderen samen met wethouders de ruimte creëren om aan de slag te gaan en ervoor te zorgen dat er voldoende geschikte woningen voor ouderen komen.”
Toekomstperspectief
Bakers, IJzermans en de overige leden van de CPO-Abcouderen hebben een nieuwe locatie op het oog, op het advies van Kroon. Het gaat om een stuk grond in de buurt van Abcoude. Op 13 september wordt het nieuwe voorstel voorgelegd aan de gemeente. De komende periode staat voor de groep CPO-Abcouderen dan ook in het teken van afwachten en hopen op een goed resultaat. “We hopen dat de gemeente het ons gunt, maar we hebben er weinig verwachtingen van”, zegt Bakers. Als dit voorstel niet geaccepteerd wordt, dan is de kans groot dat de groep het opgeeft. “We zijn momenteel al zo lang bezig en rekening houdende met de duur van de bouw van de appartementen, kan het ook nog acht jaar duren voordat de bouw is afgerond”, zegt Bakers. “Dan komt het simpelweg te laat.”
